NATO'NUN RUSYA'YI ÇEVRELEMESİ

Batı, Rusya’yı enerji havzalarında sınırlandıracak ve askeri anlamda sıkıştıracak şekilde eski Sovyet coğrafyasında politikalar uygulayarak Rusya’yı sıkıştırmıştır (Güler, 2018). Örneğin 2003 Gürcistan, 2004 Ukrayna ve 2005 Kırgızistan (Freedman, 2014a) gibi ülkelerde renkli devrimlerle Batı yanlısı hükümetler iş başına ABD ve AB’nin hamleleri olarak gelmiş (Güler, 2018) ve Rusya’nın nüfuzunu bu bölgelerde zayıflatmıştır. 2004’te Bulgaristan ve Romanya NATO’ya alınmıştır (Ünalmış ve Oğuz, 2019).

Ukrayna’da Turuncu Devrim sonrası iktidara gelen Cumhurbaşkanı Yuşçenko ve Başbakan Timoşenko ikilisi Batı yanlısı politikaları öne çıkarmıştır (Kurt, 2020). Ukrayna Rusya için önemlidir çünkü doğalgazın Batı’ya ihracında %80 akış Ukrayna üzerindendir (Güler, 2018). Ayrıca Ukrayna, Batı ile Rusya arasında tampon bölgedir (Güler, 2018).

Gürcistan ve Rusya arasındaki Güney Osetya sorunu, Rusya-Gürcistan arasında değil de Rusya ve ABD arasındaki bir etkinlik mücadelesi sonucudur (Merdan, 2019: 278). Dolayısıyla NATO Rusya’yı hem Avrupa’dan hem de Kafkasya’dan sıkıştırmaktadır.

Rusya “yakın çevre doktrini” çerçevesinde kendisinin Batı tarafından çevrelenmesini engellemek istemiştir (Güler, 2018). Putin 2007 yılında, NATO’nun genişlemesini karşılıklı güveni azaltan ciddi bir kışkırtma olarak nitelemiştir (Freedman, 2014a). Freedman’a (2014a) göre NATO’nun 2008 Nisan’ında Ukrayna ve Gürcistan için genişlemesi gerektiğini konuşması, Rusya için kışkırtıcı olmuştur.

ABD, Rusya’nın Ukrayna’ya saldıracağını öngörerek Ukrayna’ya umut vermiş ve Rusya’yı kışkırtmıştır. NATO’nun dönüşümünün tamamlanması için Rusya sıkıştırılmıştır. Bunun yanında Avrupa’dan dışlanan ABD, tekrar Avrupa’yı kontrolüne alabileceği ve Avrupa için düşman bir Rusya yaratarak bunu sağlayacağı bir plan içinde hareket etmiştir.

“NATO’nun genişleme hamleleri ve Kosova konusunda yaşanan derin görüş ayrılığı bölgedeki Rusya-NATO rekabetini körüklemiştir” (Gürsoy, 2019: 302). NATO’nun 20. yüzyıldaki Soğuk Savaş’ın sözde “bitimi” sonrası Rusya çevresinde askeri üsler kurması ile Rusya’yı çevreleme politikası takip etmesi Rusya’yı kışkırtmıştır. 2014 ve 2022 Ukrayna krizlerini bu bağlamda incelemek gerekmektedir.